zondag 31 maart 2013

Praten over vroeger

Zoals eerder gezegd werkt het korte termijn geheugen bij personen met dementie niet meer. Het heeft dus ook geen zin om te praten over vorige week of gisteren. Al die informatie wordt niet meer opgeslagen in hun brein.
Maar praten over vroeger ( hun kinderjaren, hun schooljaren, hun dorp, hun jeugdidolen,...) gaat nog erg goed en dementerenden vinden dit ook erg fijn!
En wat ze ook heel erg leuk vinden is om deze herinneringen vast te leggen in een plakboek.
Want zoals eerder gezegd werkt hun geheugen vooral visueel.
Plaatjes, prenten en foto's roepen in de hersenen herinneringen op.
Het is misschien wel een leuk idee om voor je dementerend familielid een boek te maken met oude foto's van zichzelf,zijn werk, hobby's, zijn jeugdidolen ( sporters, acteurs, zangers,...).
Bij de foto's kan je dan ook de “herinnering” schrijven of de naam van degene op de foto. Op deze manier maak je een soort van herinneringsboek.
Je zal daar niet alleen de dementerende heel erg blij mee maken maar ook zijn ganse omgeving.
Ik merk dat veel bezoekers de afnemende vorm van communicatie als erg moeilijk ervaren.
Heel wat mensen weten vaak niet wat te zeggen tegen een dementerende en hijzelf zal het gesprek niet kunnen onderhouden.
Door samen in het boek te bladeren zijn er langere gesprekken mogelijk.
Maar ook voor de begeleiders van onze mensen is zo een boek een geweldig hulpmiddel. Voor ons is het soms erg moeilijk om details uit iemand zijn verleden te achterhalen!
Heel wat van onze bewoners hebben ook een heleboel foto's aan hun muur hangen...van hun kinderen,(achter) kleinkinderen, dieren,...
Ook dit is voor hen fijn...de nabijheid van familie en dierbare herinneringen.
Een tip : hang naast een foto kader ook een briefje met enkele woorden op...een naam, een plaats,...Op die manier kunnen wij hen “helpen” memoriseren!
Vaak komen dementerenden pas in een rusthuis als het thuis echt niet meer gaat. Deze mensen zitten dan al in een gevorderd stadium van dementie en kunnen ons de voor hen belangrijke herinneringen , namen, ...niet meer geven.
Het herinneringsboek of muur foto's kunnen er dan voor zorgen dat we de dementerende beter leren kennen en op zijn interesses kunnen inspelen.
Maar het gaat soms ook verder...door kennis te hebben over iemands verleden kunnen we vaak ook inzicht krijgen in iemands gedrag!
Want dat verleden is van invloed op het leven nu!

vrijdag 29 maart 2013

Een menswaardig afscheid

Ons Mie heeft enkele dagen geleden het aardse ingeruild voor het hemelse.
Na een moedige strijd, die niet te winnen viel ( na twee hersen infarcten) is het vredig inslapen een “schone dood “ geweest.
Ik troost me met de gedachten dat ons Mie haar laatste dagen in liefde en warmte heeft doorgebracht.
Gans ons team heeft gedaan wat het kon...we hebben urenlang naast haar gezeten, haar handen gestreeld, voor haar gezongen en ervoor gezorgd dat ze haar laatste dagen in heel veel liefde en geborgenheid kon doorbrengen.
Mie was erg bang van wat komen ging...we merkten dit aan kleine gebaren...ze hield ons krampachtig vast tijdens de verzorging.... ze wilde ons letterlijk en figuurlijk niet loslaten...
En dan komt het moment van onafwendbaar afscheid...
Ons Mie was door omstandigheden een “OCMW” cliënt wat wil zeggen dat de “maatschappij” verder zorgt voor een overledene.
Groot was dan ook mijn woede en verdriet toen ik vandaag vernam dat ons Mie gisteren werd gecremeerd en uitgestrooid zonder enige aanwezige!
Want dat is blijkbaar de “procedure” van het ocmw...minderbedeelde mensen ( die geen familieleden) meer hebben worden “in alle stilte” begraven of gecremeerd.
Deze informatie ben ik te weten gekomen nadat ik zelf contact opnam ....omdat het wel erg lang duurde vooraleer we van enige dienst op de hoogte werden gesteld.
Dit gegeven maakt mij ziek en tegelijkertijd heel erg boos...
Welke zichzelf respecterende samenleving gaat nu zo om met zijn meest kwetsbare???
Dit verdient niemand...
Dus besloot ik vandaag om een afscheid plechtigheid te organiseren bij ons op de afdeling.
We hebben een mooie foto van ons mie ingekaderd en omringd met een kaars en rozenblaadjes en met zijn allen haar lievelingsliedje “ de lichtjes van de schelde “ gezongen.
En ....het was een mooie plechtigheid...die ons Mie ten volle geapprecieerd zou hebben....
En lieve Mie...hopelijk hebben wij jou op onze manier waardig naar je verdiende rust geloodst!
De mensen van voorbij
ze blijven met ons leven,
ze zijn met ons verweven
in liefde, in verhalen,
die we zo graag herhalen.

woensdag 27 maart 2013

Spiegelneuronen

Heel wat personen met dementie kampen vaak met een snel wisselende gemoedstoestand.
Dit aspect is iets waar heel wat familieleden het erg moeilijk mee hebben...ze betrekken dit vaak op zichzelf.
Ik hoor familieleden vaak zeggen “ ik kan misschien beter niet meer langskomen want ik maak mijn ouder overstuur”.
Toch kan je de gemoedstoestand van onze mensen beïnvloeden en zelfs sturen!
Ik geef een voorbeeld om dit fenomeen te verduidelijken...
Telkens wanneer ik een dementerende begroet doe ik dit met een heel grote lach en zeg ik “ wat ben ik blij je weer te zien”. Het effect hiervan is dat de dementerende onmiddellijk dezelfde gelaatsuitdrukking aanneemt en vanzelf in een goede stemming komt.
Eigenlijk zijn hier de spiegel neuronen in werking. We zien de handeling van een ander en nemen deze over ( spiegel effect).
Ga bij jezelf maar eens na...hoe wij zelf emotioneel worden beïnvloed door iemand te zien huilen of hoe we zelf beginnen te schateren als iemand een “aanstekelijke” lach heeft!
Onze spiegel neuronen vormen een neurologische basis voor menselijk contact.
En de meeste dementerenden leven enkel nog op gevoel dus kan je hun gevoelsleven ook positief beïnvloeden !
De lach is een “taal” die de dementerende tot aan zijn dood begrijpt. Zie maar eens naar personen die zich reeds in een vergevorderd stadium van dementie bevinden...vaak kunnen zij niet meer verbaal communiceren...maar  toch beantwoorden ze een glimlach met een glimlach.
Goed om weten is dat je vaak ook “onbewust” onze mensen negatief beïnvloedt ...wanneer we haastig zijn of zorgen hebben ...zal onze gelaatsuitdrukking eerder gesloten en “nors” overkomen...ook dan nemen dementerenden dit over!
Het is geen verwijt maar misschien moeten we met zijn allen ons meer bewust worden van datgene wat we uitstralen.
Eigenlijk zouden we kunnen stellen dat onze dementerenden ook een spiegel voor ons vormen!
Wanneer zij nors kijken of boos zijn zegt dat misschien wel heel veel over hoe wij ons presenteren aan hen!

zondag 24 maart 2013

Angsten positief beïnvloeden

Sinds enkele weken verblijft Jan, een man van 87 jaar bij ons op de afdeling.
Voorheen woonde Jan in een ander rusthuis maar daar konden ze geen antwoord ( meer) bieden op zijn “agressief” gedag dus werd hij doorverwezen naar Joostens.
Jan is een man die zich op de rand van de tweede fase van dementie bevindt, hij kampt dus vooral met het gevoel van een “bedreigde ik” wat zijn agressie verklaard.
Jan ervaart dagelijks “verlies” van zijn eigen persoon en reageert vanuit angst om de controle te verliezen.
Agressie is dus het onderliggend gevoel van zijn angst!
Van bij het begin hebben we een gezorgd voor een duidelijke dag structuur...we hanteren iedere dag dezelfde tijdstippen van opstaan, eten, activiteiten, rust,...
Daarnaast merkte ik dat Jan nog een erg actieve man is...hij is altijd in de weer geweest...dus proberen we dat levenspatroon verder te zetten.
Ik laat Jan eenvoudige klusjes opknappen zoals de bladeren harken in onze ( afgezette) tuin, de tafel dekken, koffie uitschenken, ...
Jan is vroeger ook turn leraar geweest in de plaatselijke turn kring. En dus doen we dagelijks met een klein groepje onze fit- o-meter.
Jan neemt gretig deel aan dit “sport clubje” en de leraar in hem komt telkens boven. Ik krijg voortdurend te horen dat ik dieper moet buigen, mijn hoofd moet rechthouden.... ; ))) geweldig dat Jan door deze simpele ingrepen zijn persoonlijkheid mag uiten en beleven.
Jan is ook een man van principes...wanneer we gaan eten ...wil hij eerst betalen alvorens de maaltijd te nuttigen.
De eerste dagen dat Jan bij ons was wilde hij niet eten omdat hij geen centen had.
Dus maakte ik maaltijd bonnen ( ik kan hem geen nepgeld geven omdat hij het verschil merkt).
Op de bonnen staat “ goed voor een maaltijd”. ' s Ochtends stoppen we de bonnetjes in zijn portefeuille en sindsdien eet onze Jan met veel smaak zijn eten op.
En van agressie is geen spoor te bekennen. Integendeel...Jan is een lieve en vriendelijke man die graag meedoet en steeds goedgehumeurd is.
Hebben wij dan wonderen verricht....neen helemaal niet!
Wij hebben alleen maar heel belangrijke principes toegepast...hem broodnodige structuur geboden, hem zijn gevoel van eigenwaarde teruggegeven en zijn waarden en normen gerespecteerd.
Het positieve gevolg is dat Jan opnieuw controle heeft over zijn leven ( duidelijkheid) en dit biedt hem veiligheid waardoor hij niet langer angstig hoeft te zijn en ook geen agressie meer vertoont!

vrijdag 22 maart 2013

Een ritje met de tram

Eén van mijn bewoners , onze Jos, een man van 92 jaar heeft 50 jaar lang gewerkt als tram chauffeur bij de lijn.
En ons Wis een dame van 93 jaar heeft gans haar leven met de tram meegereden.
Ik hoor al maanden aan één stuk hun verhalen aan... hoe plezant het toch wel was op den tram en welke avonturen zij allemaal beleefden...
Dus kwam ik tot een idee... het moest alleen nog praktisch geregeld kunnen worden want onze Jos zit in een rolwagen en ons Wis is slecht te been.
Ik belde met de lijn ( verantwoordelijke voor het tram vervoer in Antwerpen).
Ik legde de situatie uit... en vertelde hen dat het mijn twee bewoners ongelooflijke deugd zou doen om nogmaals met “hun tram” te kunnen rijden.
En... het werd mooier dan ik zelf verhoopt had!
De belbus kwam ons op een mooie maandagmorgen ophalen recht voor de deur.
Zij brachten ons naar een punt waar we zonder enig probleem met de rolwagen van Jos konden overstappen op de allernieuwste tram.
En... wij richting Antwerpen stad... tot groot jolijt van Wis en Jos ; )
We stapten af in premetro station Meir want dat is de enige halte waar men een lift geïnstalleerd heeft.
Ik wist dat ons Wis vroeger heel wat pintjes gedronken had in café “de post” op de Groenplaats... dus wij daar naartoe voor een natje en een droogje.
En voor ons Wis was het een blij weerzien... de cafébaas en de aanwezige klanten zullen ons niet snel vergeten ; )))
Ook onze Jos was in zijn nopjes ... hij zag zoveel “ nieuwe” trams rijden in Antwerpen... ik zag hem continue glunderen ; )
En onze Jos kreeg van de “baas “ van de lijn ook nog een mooi aandenken van de lijn... hij was zo fier als een gieter ; )))
En moe maar voldaan keerden we enkele uren laten terug huiswaarts...
En ons Wis en onze Jos hadden de dag van hun leven gehad!
Ik kreeg van beiden een extra dikke kus en knuffel... “Merci, lieve zuster... dat we dit nog mochten meemaken”.
En... zelf keerde ik voldaan huiswaarts... en ik giechelde in mezelf ... ik ben net de droomfabriek ; )))
Het was een geweldige dag... ééntje om nooit meer te vergeten!

dinsdag 19 maart 2013

Crea atelier met dementerenden

Eenmaal per week organiseer ik een crea atelier op de afdeling.
En veel mensen staan verbaasd van wat onze bewoners nog allemaal mee kunnen doen.
Je moet hen uiteraard geen fijn motorisch werk laten doen want dat lukt niet meer zo goed.
Maar als je het creatieve proces vereenvoudigt kunnen zij nog meer dan dat je zou denken.
Creatief bezig zijn...is iets dat dementerenden graag doen...het vraagt weinig cognitieve inzet, is erg visueel en je krijgt direct resultaat...allemaal aspecten die voor hen belangrijk zijn.
Tijdens het samen creëren kan een dementerende zijn gevoelens uiten in beelden. Vooral bij dementerenden met ernstige taalproblemen merk ik dat deze activiteit van grote meerwaarde is.
Zij ervaren heel vaak een gevoel van falen en uitval tijdens activiteiten...maar tijdens crea zijn het juist zij die helemaal opgaan in hun eigen creaties.
Het geeft hen zelfvertrouwen en werkt stimulerend en activerend.
Zo schilderen wij regelmatig. Schilderen is iets dat onze mensen zeer prettig vinden.
In plaats van een penseel gebruiken we een stukje (schuur) spons.
Het sponsje wordt in de verf gedept en men kan aan de slag.
Soms maken we een groepswerk...iedereen schildert dan mee op een groot vel papier. Het is altijd mooi om te zien hoe er “samen” iets gecreëerd wordt.
En iedereen geeft een andere betekenis aan het werk...
De kunstwerken worden opgehangen...ook dat is een belangrijk item.
Dat wat ze gemaakt en gedaan hebben blijft bestaan. In het vluchtige leven van een dementerende is dit erg belangrijk.
Maar naast schilderen doen we ook veel andere zaken.
Naaien bijvoorbeeld is ook iets dat heel wat van onze vrouwelijke bewoonsters heel graag doen. Ik zoek dan altijd eenvoudige naaiwerkjes die toch een geweldig mooi resultaat opleveren.
Je zou hun trotse gezichten eens moeten kunnen zien...echt geweldig!
Of wat dacht je van knutselen met recyclage materiaal...zo gebruik ik heel vaak oude binnenbanden van fietsen waar we geweldige creaties mee maken.
Zo maakten we onlangs een heus lente tafereel...twee egeltjes van fietsband op een grasmatje...
Op deze manier sla je twee vliegen in één klap...we zijn creatief bezig en tegelijkertijd worden onze bewoners georiënteerd in de tijd...de lente.
Ik laat jullie even mee genieten van onze geweldige creatieve creaties ; )
onze visie op lente kipjes
egeltjes gemaakt van (oude) fiets binnenbanden
één van onze bewoonsters aan het werk tijdens ons naai atelier

zaterdag 16 maart 2013

Geheugen ondersteuning

Iedereen maakt af en toe wel eens gebruik van geheugen ondersteuning, denk maar aan de gekleurde post - it papiertjes die wij gebruiken om onszelf te herinneren aan een afspraak of om een taak te onthouden.
Ook boodschappenlijstjes zijn voor ons een manier om niets te vergeten in de winkel...
En wie maakt er geen gebruik van een agenda om afspraken en andere belangrijke zaken niet te vergeten.
Ook personen met dementie zijn enorm gebaat bij één of andere vorm van geheugen ondersteuning.
Het is alleen een kwestie van te zoeken naar de meest geschikte vorm voor een persoon.
Mensen met licht en matige dementie zijn vaak geholpen met een dag agenda. Dit is een grote agenda ( A4 formaat) met pictogrammen.
In de agenda is een duidelijke opsplitsing gemaakt ( ochtend, middag, avond).
De juiste pictogrammen worden gekleefd in het desbetreffende “dagdeel”.
Bijvoorbeeld: ochtend (pictogram doktersbezoek), middag ( pictogram hobbyclub), avond ( pictogram medicatie innemen).
Deze agenda is vooral bedoeld voor het helpen memoriseren van taken en afspraken.
Ook het gebruik van een memo – of prikbord kan een vorm van geheugen ondersteuning zijn.
Op een memo bord kunnen belangrijke zaken genoteerd worden ( groot lettertype) of er kan eveneens met pictogrammen gewerkt worden.
Het bord wordt dan op een centrale plaats in huis opgehangen en het voordeel hiervan is dat het meer in het oog springt dan een agenda.
Sommige personen zijn gebaat bij het gebruik van een “memory wallet”. Eigenlijk is dit niet meer dan een klein boekje met belangrijke gegevens voor en van de persoon met dementie.
Het boekje kan in een broekzak of handtas gestopt worden.
Het kan een (geheugen) steun bieden bij het herinneren van namen (kinderen, kleinkinderen,... eigen geboortedatum, woonplaats,....
Een kamerherkenner is ook een belangrijke manier om het geheugen te ondersteunen. Je kan aan de kamerdeur een foto van de persoon ophangen, deze verhoogt de kans dat men die kamer dan ook herkent als de eigen kamer.
Maar er bestaan ook meer geavanceerde snufjes zoals een “locater”.
Dit is een systeem dat de persoon helpt om verloren voorwerpen ( sleutels, portefeuille,...) in huis terug te vinden.
Het systeem werkt pas wanneer er op de voorwerpen een markering is aangebracht. Deze markeringen geven een geluidssignaal wanneer men op het wandpaneel op de afbeelding van het verloren voorwerp drukt.
Aan de hand van het geluidssignaal kan het voorwerp dan teruggevonden worden.
Heel wat van deze geheugen ondersteuners kan je aankopen in een thuiszorg winkel of andere gespecialiseerde ( dementie) winkels en organisaties.



donderdag 14 maart 2013

Huifbedden

Enkele weken geleden nam ik contact op met een Nederlandse stichting die gespecialiseerd zijn in huifkarren voor personen met een beperking.
Zij beschikken over huifkarren met huifbedden.
Een huifbed is een geraamte overspannen met canvasdoek. Onder deze doek lopen twee pony's. Op het doek, een soort hangmat ligt de bewoner.
De bewoner die op het doek ligt wordt door het lopen van de paarden op een unieke manier gemasseerd.
Ook de warmte van de paarden wordt op de bewoner overgedragen.
Het huifbed rijden geeft een weldadig- warm gevoel en brengt een enorme vorm van ontspanning teweeg!
Zoals u wel zal vermoeden...zijn mensen met een beperking vaak geremd in hun bewegingen. Dit resulteert in het feit dat zij te kampen hebben met een slechte bloedsomloop en door het beperkt bewegen kampen zij ook nog eens met slecht functionerende nieren en darmen.
Door het rijden met het huifbed krijgt de bewoner niet alleen een fijn contact met de paarden...maar hun warmte en masserende bewegingen hebben een zeer gunstige invloed op de bovengenoemde klachten.
Door die intense massage worden de organen opnieuw doorbloed en treedt er totale ontspanning op!
Door mijn jarenlange ervaring in de gehandicapten sector kende ik deze therapie. Deze wordt al jarenlang gebruikt bij kinderen en volwassenen met een ernstige lichamelijke beperking...en men boekt zeer goede resultaten.
Dus...waarom zouden we deze therapie dan niet gaan toepassen bij dementerenden. Ik herken dezelfde symptomen bij hen...velen onder hen zijn rolstoelgebonden of zelfs bedlegerig.
Het kan bijna niet anders dan dat het ook bij deze doelgroep van grote meerwaarde is.
En dus hoop ik dat deze stichting binnenkort eens tot in Joostens komt zodat ook onze bewoners van deze therapie gebruik kunnen maken.

dinsdag 12 maart 2013

Tips en trucs om een voelschort of voeldeken te maken

Daar mensen me blijven vragen naar tips en advies om zelf aan de slag te gaan...
Eerst en vooral wil ik iedereen op het hart drukken dat je geen uitzonderlijke talenten moet hebben om dit zelf te maken!
Ik ben zelf absoluut geen naai wonder! Ik kan zelfs geen naaimachine bedienen!
Wanneer je het echt heel simpel wil houden...gebruik dan een bestaande (keuken) schort.
En diegenen die het liever wat moeilijker hebben: neem een badhanddoek en stik of naai en twee linten aan vast.
Op deze schort kan je allerlei materialen naaien zoals knopen, ritsen, stukjes schuurspons,...en geloof me vrij...dementerenden kijken niet naar de naai kwaliteit ; )
Maar nog simpeler is het wanneer je gebruik maakt van knopen elastiek.
Deze vind je in de hema of veritas...normaal gezien wordt het verkocht om in broeken te naaien ( zodat je de broek kleiner kan maken in de taille).
Wanneer je een knoop naait aan de schort/ deken kan je met een klein stukje knopen elastiek een voorwerp vast hangen aan de schort.
Het voordeel hiervan is dat het materiaal eraf kan ( wassen) of je kan ook nieuw materiaal op de schort /deken aanbrengen.
Op de schort kan je ook heel makkelijk kattebelletjes naaien. Deze zijn te koop bij hema ( kleine) of de grotere versie bij de crea winkel ( pippo). Je naait ze vast net zoals je een knoop vast naait.
Het materiaal op de schort hoeft absoluut niet duur of speciaal te zijn.
Het gaat hem vooral over een verscheidenheid aan texturen en materialen zodat onze dementerenden hun zintuigen geprikkeld worden.
Een afwisseling tussen harde, zachte, ruwe en gladde materialen is een meerwaarde. Zorg er vooral voor dat je materiaal kleurrijk is en uitnodigend.
Het kleurrijke ( zien), kattebelletjes ( horen), verschillende texturen ( tast), lavendel zakjes ( ruiken).
Maar je kan het zo gek niet bedenken of het werkt...knisper papier is te koop in
de crea winkel maar je kan het ook zelf maken met (uitgewassen) chips zakjes die geven hetzelfde auditieve effect. Wikkel ze in een reepje stof en naai vast.
Of noppen folie ( waarmee men breekbare voorwerpen inpakt) kan eveneens dienen als “knisper doekje” gewikkeld in stof.
Je kan er heel wat creatieve ideeën in kwijt...kijk eens bij afbeeldingen op google daar vind je vaak heel originele en makkelijk te maken zaken.
Je kan uit stof ( pels, katoen,...) heel wat leuke dingen knippen en op de schort naaien.
Heel wat mensen gooien een “schat” aan materialen gewoon weg...dus je vindt vast wel iemand die nog ( retro) stoffen of sleutelhangers en kleine popjes op overschot heeft.
een voorbeeld van knopen elastiek

zaterdag 9 maart 2013

Knuffeldieren en poppen

Mensen stellen me vaak de vraag of het aanbieden van knuffeldieren en/of poppen wel een goed idee is...
Velen vragen zich blijkbaar af ...of dit niet te kinderachtig is.
Bij mij op de afdeling heeft ongeveer de helft van onze bewoners een knuffel of een pop.
Voor hen zijn die knuffeldieren een belangrijke “vriend” in hun leven.
Sommige rijden rond met hun beer in de rollator....de beer is dan een hond waarmee gewandeld moet worden....anderen lopen rond met een pop die gewiegd en waarvoor gezongen moet worden.
Deze knuffeldieren en poppen geven een doel aan het leven van onze bewoners...zij halen een deel van hun eigenwaarde uit het gegeven dat ze nog voor anderen kunnen zorgen.
Voor mij is dit allesbehalve kinderachtig...maar net een prima manier om hen actief te houden en hen hun eigenheid te laten uitdrukken!
De terughoudendheid om een dementerende een beer of pop aan te bieden heeft volgens mij meer te maken met het feit dat anderen het moeilijk hebben om een volwassene ( dementerende) bezig te zien met speelgoed.
Voor hen past dit niet in het plaatje hoe een volwassene zich moet gedragen.
En dan zitten we weer op het eeuwige gegeven....van de eigen waarden en normen.
We vertrekken te vaak vanuit onszelf....”wij vinden dat een volwassene zich op een bepaalde manier hoort te gedragen”. Het “spelen” met beren of poppen hoort voor ons niet thuis bij een volwassene!
Maar als je zou vertrekken vanuit de dementerende kom je tot andere inzichten.
Onze mensen gaan terug in hun emotionele ontwikkeling....zij zijn niet meer de volwassene waarvoor wij hen willen laten doorgaan.
Zij functioneren sociaal en emotioneel terug op het niveau van een kleuter.
Is het voor hen dan niet eerlijker dat wij hen prikkels bieden op dat niveau?
Wanneer mensen niet de geschikte prikkels krijgen ontstaat er frustratie, apathie en zelfs ernstige gedragsproblemen.
Er is een groot verschil tussen kinderachtig doen tegen een dementerende ( brabbelen, met verkleinwoorden spreken, ....) of materiaal aanbieden dat “normaal” gesproken aan kinderen wordt gegeven.
Ik zie dat heel wat van mijn bewoners zich goed voelen bij hun knuffel of pop.
Deze biedt hen veiligheid en geborgenheid...net zoals een knuffel dat bij kinderen doet!
En die vertrouwdheid en veiligheid helpt hen om zich beter te kunnen handhaven in onze chaotische wereld.
Dus het aanbieden van een knuffeldier of pop is volgens mij niet kinderachtig...het heeft enkel te maken met hoe je ernaar wil kijken!

donderdag 7 maart 2013

Afscheid nemen is elke keer weer loslaten

neen, ik raak er niet aan gewend. Het blijft moeilijk om afscheid te nemen van iemand waar je met hart en ziel voor gezorgd hebt.
Natuurlijk weet ik dat onze bewoners “oude” bomen zijn die elke winter steeds meer blaadjes verliezen.
Maar telkens wanneer de ( oude) boom uiteindelijk “ gekapt” wordt ...overvalt me een gevoel van leegheid...
Blij om datgene wat ik nog heb kunnen meegeven...bedroefd om datgene wat ik nog had kunnen doen!
Het leven is voor een groot deel loslaten...en dat blijft aartsmoeilijk!
Niemand neemt graag afscheid van een ander...niemand is ooit goed voorbereid op wat komen gaat...de juiste woorden ontglippen.
Ik heb deze week van twee bewoners afscheid moeten nemen.
En daar sta je dan...ontredderd en volkomen onvoorbereid... en dan vraagt men me telkens of ik nog “ afscheid “ wil nemen.
Ik weet dat dit goed bedoeld is...maar ik wil geen afscheid nemen van iemand die er eigenlijk niet meer is. Ik behoud liever het “levend “ beeld van mijn bewoner.
Ik probeer iedere dag het beste van mezelf te geven...met in mijn achterhoofd...dit was misschien ons laatste moment samen.
Ik probeer zo weinig mogelijk stil te staan bij de eindigheid van mijn doelgroep...want moest ik dat doen....dan zou ik mezelf nooit meer smijten zoals ik mezelf iedere dag probeer te smijten!
Iedere mens gaat op zijn of haar manier om met de eindigheid...
En...mijn manier is om iedere dag te leven zoals nooit tevoren...ik probeer zo weinig mogelijk stil te staan bij dit broze en kwetsbare leven .
Maar toch...werken met deze “ fragiele” doelgroep kruipt je niet in de kleren...en ik weet dat ik dankbaar en blij moet zijn met iedere dag!
Maar een engagement aangaan met anderen betekent ook jezelf kwetsbaar opstellen en delen in de pijn.
Maar daarnaast ben ik ook erg dankbaar...dat ik een groot deel van hun laatste levenspad mee heb mogen afleggen...en ik heb eigenlijk alleen maar verantwoording aan mezelf af te staan.
En heel rationeel gedacht...denk ik dat ik alles gegeven heb wat ik kon ...en ik troost me met de gedachte dat ik niet meer en beter kon.
" Er is geen dood, mensen sterven alleen als ze vergeten worden.
Als je aan me blijft denken, zal ik altijd bij je zijn"
( Isabelle Allende)
 

dinsdag 5 maart 2013

Confabuleren

Ik vertelde een paar weken geleden dat er vier fasen bestaan in het ziekteproces, dementie.
In de “bedreigde” fase staat vooral het ervaren van “verlies” op de voorgrond.
Personen met dementie voelen dat ze heel wat zaken vergeten, ze weten dat ze niet meer aan de gestelde verwachtingen voldoen...hoe graag ze dat ook zelf nog zouden willen.
Deze mensen hebben continue “verlieservaringen” en zij proberen deze “gaten” op te vullen.
Ik hoor regelmatig zeggen dat personen met dementie “verhalen” vertellen die onwaar zijn...sommige drukken het zelfs straffer uit en zeggen dat dementerenden vaak “liegen”.
Ik kan jullie verzekeren dat deze mensen niet bewust liegen of onwaarheden vertellen. Zij willen u zeker geen dingen op de mouw spelden!
Maar het vertellen van “ onjuiste” verhalen is eigenlijk een zeer normaal verschijnsel bij dementie! Deze term heet “ confabuleren”.
Onze mensen verliezen heel wat herinneringen en hebben veel moeite om gebeurtenissen juist te reconstrueren.
Hierdoor gaan zij feiten of dingen toevoegen aan hun verhaal of gaan zij zelfs een verhaal vertellen net alsof zij dit zelf hebben beleefd.
Zij doen dit voor een deel omdat zij aanvoelen dat hun cognitieve vermogens falen en dit willen zij voor een stuk “ verdoezelen”.
Anderzijds zal je merken dat visuele zaken hun hersenen prikkelen en daaruit ontstaat vaak een verhaal.
Een voorbeeld om dit fenomeen duidelijk te maken.
Een dementerende ziet een schilderij aan de muur hangen waarop een zeezicht te zien is. Naast de zee is er ook een strand , palmbomen en een huisje te zien.
Het is best mogelijk dat de dementerende , na het zien van het schilderij, je vertelt dat hij pas op vakantie geweest is naar Spanje en daar samen met de kinderen een huisje heeft gehuurd. De vakantie was prachtig en zij hebben samen enorm genoten.
Is dit liegen? In strikte zin zou je kunnen zeggen “ ja” want hij of zij is al jaren niet op vakantie geweest, zelfs straffer hij of zij is zelfs nog nooit in het buitenland geweest.
Toch is dit niet liegen ( zoals wij dit kennen)! Voor hen is een schilderij, een foto of een voorwerp genoeg om hun hersenen in werking te stellen en ...een verhaal in te vullen naar datgene wat ze zien.
Goed om te weten is dat datgene wat ze “ verzinnen” voor hen echt is!
Het heeft dus geen zin om die persoon te corrigeren of hem te zeggen dat dit helemaal niet waar is!
Het enige dat je daarmee zal bereiken is dat de persoon zich onbegrepen voelt en dat hij jou niets meer zal vertellen!
Je kan veel beter “ mee” in het verhaal stappen en je interesse tonen.
Voor de dementerende zal deze positieve reactie een opsteker van jewelste zijn want jij aanhoort “zijn verhaal” en doet geen afbreuk aan zijn “falend” geheugen.

zaterdag 2 maart 2013

Het wonderbaarlijk verhaal van een voeldeken

Gina, een dame van 88jaar werd enkele weken geleden afgevoerd naar een algemeen ziekenhuis met een dubbele longontsteking.
Men kreeg de longontsteking enigszins onder controle...haar psychisch welbevinden daarentegen zakte ver onder nul.
Niet zo verwonderlijk als je weet dat Gina daar op een zaal met vier andere dementerenden verbleef zonder enige randanimatie.
Op de zaal was geen TV noch radio...er werd alleen maar “ basiszorg” aangeboden...niet meer of minder.
Ik ging Gina regelmatig bezoeken...en telkenmale bood ik haar “haar” voeldeken aan (dat was meegegeven maar bleef zonder enig doel in de kast liggen).
Ik merkte dat het voeldeken “een connectie” teweegbracht en dat Gina veel alerter reageerde.
Ook haar familie ( die dagelijks op bezoek was) vertelde mij dat Gina heel enthousiast op haar voeldeken reageerde en wanneer dit bij haar lag ze veel rustiger en minder angstig was.
Dus trok ik “mijn stoute schoenen” aan en sprak de hoofdverpleegkundige aan tijdens één van mijn bezoeken.
Ik legde hem uit dat het voeldeken voor Gina een bekend voorwerp was...wat ze kende en wat voor haar een connectie met “thuis” betekende = veiligheid.
Gina is al heel haar leven gek op honden...en ik had op haar voeldeken enkele exemplaren genaaid...tot groot plezier van Gina.
Maar tot mijn grote spijt ...werd de noodzaak hiervan niet ingezien en Gina ging steeds verder achteruit. Ze weigerde alle voedsel en drank...haar leven hing aan een zijden draadje. In het ziekenhuis vertelde men aan de familie dat Gina palliatief was en het nog een kwestie van dagen was vooraleer...
Haar enige zoon kon het niet langer aanzien en besloot ( op eigen verantwoordelijkheid) om Gina terug te laten overbrengen naar Joostens.
Gina kwam terug naar ons , met als boodschap ( van het ziekenhuis) dat ze stervende was.
We besloten als team om alles in de weegschaal te smijten ....en haar te omringen met de beste zorg en alles waar ze gek op was.
Het voeldeken werd haar dag en nacht aangeboden...we lieten “ haar hondjes” spreken tegen haar...en zij konden Gina overtuigen om opnieuw te eten en te drinken.
Via het voeldeken creëerden we vertrouwen en veiligheid en Gina fleurde helemaal op! Ze begon terug te eten en te drinken...en haar psychisch welbevinden groeide dag na dag.
En ...Gina die enkele weken geleden werd opgegeven ...floreert nu helemaal...ze zit opnieuw in haar rolstoel ...geniet van elke dag...en haar voeldeken is onafscheidelijk verbonden met haar!
Het moet overal mee naartoe...het wordt ' s nachts gewassen ( als Gina slaapt)...
zodat ze het ' s morgens opnieuw bij haar heeft.
En...het is misschien louter toeval maar ik vermoed dat Gina haar leven te danken heeft aan een simpele lap stof...die een wereld van verschil maakte!
Het zou niet eerlijk zijn om alles te linken met de voelschort...uiteraard heeft de manier en de sfeer van onze afdeling bijgedragen aan haar wonderbaarlijk herstel maar ik ben er zeker van dat haar voeldeken een grote rol heeft gespeeld...