donderdag 27 februari 2014

Paniek bij dementerenden

Ik krijg regelmatig de vraag hoe het komt dat dementerenden zich zonder aanwijsbare aanleiding heel erg paniekerig gaan gedragen.
Ze verkrampen, willen geen stap meer vooruit zetten, huilen , protesteren,...
Eerst en vooral denk ik dat er altijd een aanleiding is maar dat wij ons daar vaak niet bewust van zijn!
Dementerenden reageren nooit “out of the blue” paniekerig , er is altijd een aanleiding, hoe klein of nietszeggend (voor ons) ook.
Zoals ik hier al vaak heb gezegd, hebben mensen met dementie een enorme nood aan structuur en duidelijkheid, dit geeft hen een gevoel van veiligheid.
Zij zijn niet ( meer) in staat om nieuwe, onbekende situaties te kaderen en deze correct te interpreteren.
Zo kan een dementerende helemaal overstuur geraken als je nieuwe attributen in zijn kamer plaatst. Deze voorwerpen zijn voor hem ongekend en bijgevolg bedreigend. Probeer altijd wanneer je iets wil vernieuwen op zoek te gaan naar oude, gekende materialen, deze zijn het makkelijkst te integreren.
Daarnaast hebben zij ook hun eigen “ vertekende” waarneming waardoor zij bepaalde zaken anders zien dan wij.
En deze “vervormde” waarneming geeft vaak aanleiding tot paniek.
Zo kan een dementerende helemaal overstuur raken omdat hij bijvoorbeeld het “rode lichtje” van een televisietoestel aanziet als vuur.
Of het nachtlampje dat voor de veiligheid wordt aan gelaten ' s nachts kan bepaalde schaduwen creëren die voor de dementerende angst oproepen.
Dit heeft te maken met het gegeven dat zij niet meer in staat zijn om associaties te leggen.
Zij zien bijvoorbeeld een schaduw op de muur maar begrijpen niet dat deze door de lamp gecreëerd wordt.
Het resultaat zal zijn dat de dementerende continue uit bed zal komen, de gang oploopt en helemaal overstuur raakt.
Het is dan ook zinloos om hem of haar van het tegendeel te overtuigen....dit werkt niet!
Hij of zij is op dat moment op zoek naar veiligheid en jij bent degene die deze broodnodige veiligheid kan bieden , zelf slaagt hij daar niet meer in.
Wanneer de dementerende paniekerig reageert probeer dan uit te zoeken wat de aanleiding is, vaak zijn het kleine, banale dingen die wij over het hoofd zien.
Sommige kunnen nog verbaal aangeven wat hen bang maakt!
Ga nooit mee in het gevoel van angst maar probeer juist een zelfzekere houding aan te nemen! Denk aan de spiegel neuronen, als jij mee in paniek raakt of je straalt radeloosheid en onmacht uit dan zal de angst van de dementerende alleen maar toenemen.
Neem hen wel serieus...er is niets zo erg als de boodschap krijgen dat ze het allemaal niet meer weten of nog sterker dat ze uitgelachen worden!
Hun angst is echt en reëel en voor hen op dat moment onoverkomelijk.

vrijdag 14 februari 2014

Depressies bij dementerenden

Onderzoek leert dat 19% van alle dementerenden kampen met één of andere vorm van depressie.
Dementie zorgt voor veranderingen in de hersenen waardoor er storingen optreden in de geheugen functies en de cognitieve vermogens.
Een depressie is deels direct te wijten aan deze veranderingen in de hersenen.
Een andere belangrijke factor in het ontstaan van een depressie is de manier waarop de persoon met dementie deze veranderingen beleefd.
Door de degeneratie van de hersenen en de afname van de cognitieve vermogens kan de persoon met dementie steeds minder en wordt steeds afhankelijker van zijn omgeving.
Telkens wanneer de persoon iets onderneemt wordt hij geconfronteerd met zijn falen wat de kans op depressieve gevoelens ernstig doet toenemen.
Het gevolg hiervan is dat de persoon in kwestie steeds minder gaat ondernemen en geen plezier meer beleeft in dagdagelijkse dingen en steeds meer zal gaan piekeren en tobben.
Dit heeft een serieuze weerslag op zijn kwaliteit van leven.
Om deze vicieuze cirkel te doorbreken is hij aangewezen op hulp vanuit zijn omgeving!
Er zijn een aantal belangrijke aspecten die je kan toepassen om deze mensen te helpen namelijk:
  • reminiscentie : terugblikken op het leven d.m.v. eenvoudige herinneringen op te roepen ( foto's, geuren, levensboek maken,...)
  • muziek ( therapie) :muziek werkt vaak rustgevend en ontspannend en roept tevens ook heel wat fijne herinneringen op.
  • Een huishoudelijke sfeer creëren: een warme, knusse sfeer draagt tot tegenstelling van een klinische omgeving bij tot een gevoel van geborgenheid.
  • Plezierige Activiteiten Methode: bij deze methodiek is het belangrijk om op zoek te gaan naar datgene wat de persoon interesseert en fijn vindt.
    Iedere dag wordt er een vast individueel moment ingepland om samen met de persoon bezig te zijn ( dat is zijn of haar speciaal moment).
    Deze activiteiten hebben als doel om een succes ervaring op te doen en het piekeren en tobben te doorbreken.
    Je hoeft het heus niet ver te gaan zoeken; met een dagelijkse wandeling buiten kan je al heel wat succes boeken.
    Het doel is dat de persoon deze individuele activiteit als fijn ervaart waardoor hij opnieuw iets heeft om naar uit te kijken. Dit is vaak al genoeg om de vicieuze cirkel te doorbreken en zijn leven opnieuw perspectief te bieden.

zaterdag 8 februari 2014

Fixeren

Wie de media de afgelopen weken heeft gevolgd zal vast wel gezien hebben dat er een heel debat is ontstaan rond fixatie van dementerenden.
In heel wat rusthuizen worden “moeilijke” (lees agressieve) dementerenden vastgemaakt...met Zweedse gordels, bekkengordels, verpleegdekens, voorzettafels,...vaak nog gecombineerd met een kalmeermiddel zoals haldol.
Op die manier probeert men mensen die agressief zijn tegen zichzelf en de anderen te beschermen.
Deze maatregelen zijn een gevolg van statisch en lineair denken!
Men zou zich beter bezighouden met de vraag “ Waarom sommige dementerenden agressief zijn”!
Ik ben ervan overtuigd dat aan de grond van agressie een ander gevoel ligt, namelijk angst!
Dementerenden verliezen elke grip op hun leven, ze zijn afhankelijk van anderen, zijn erg verward en totaal gedesoriënteerd,...je zou voor minder angstig worden.
Ook wij kennen dat gevoel, stel je maar eens voor dat je verdwaalt bent, je weet niet meer waar je bent, het wordt stilaan donker en je wordt overvallen door een gevoel van radeloosheid,...het enige wat je op dat moment wil is hulp, iemand die je de hand reikt en vriendelijk zegt “ kom, ik breng je naar huis”.
Mensen vastbinden heeft dan ook totaal geen enkele zin, integendeel, je maakt de angst alleen nog maar groter en veroorzaakt nog meer agressie.
Mensen met dementie hebben vooral nood aan een warme, lichamelijke en liefdevolle benadering.
Door hen op die manier te bejegenen zullen zij je beginnen vertrouwen en jou zien als een baken, als iemand waarop ze kunnen vertrouwen. Dat zal je nooit verkrijgen als je hun agressie beantwoord met agressie ( want dat is fixeren)!
In heel wat rusthuizen denken ze blijkbaar nog steeds dat zij door “straf” maatregelen dementerenden cognitief kunnen bijsturen...nee dus!
Iemand afzonderen op zijn kamer bijvoorbeeld omdat hij of zij continue roept werkt niet, het zal het roepen alleen nog maar versterken want de persoon in kwestie wordt nog angstiger omdat hij nu alleen is.
Ik denk dat fixatie maatregelen veelal te maken hebben met het comfort van het personeel en niet met het comfort van dementerenden.
Men denkt ( spijtig genoeg foutief) dat het werk minder zwaar is en het minder energie kost om “ lastige” mensen te fixeren.
Het tegendeel is echter waar, wanneer dementerenden zich gelukkig en bijgevolg niet agressief dienen te gedragen kost dit net minder “ negatieve” energie aan de hulpverlener!
De enige correcte visie om met dementerenden om te gaan is ervoor te zorgen dat je deze mensen de juiste welzijnszorg biedt : aangepaste activiteiten voorzien, een positieve en warme sfeer installeren, meegaan in hun verhaal, hen lichamelijk benaderen met een knuffel, op zoek gaan naar de oorzaak van hun angsten en daar een antwoord op bieden,...
En wanneer je aan deze basisregels voldoet en een positieve grondhouding uitstraalt zullen de gevallen van agressie drastisch verminderen!