maandag 30 december 2013

Voorlezen

Heel wat mensen met dementie slagen er zelf niet meer in een boek te lezen.
Dit vraagt een enorme cognitieve inspanning waar de meerderheid niet meer in slaagt.
Maar dat wil nog niet zeggen dat zij niet (meer) genieten van “verhalen”.
Eenmaal per week doe ik een verhalenuur op de afdeling.
Aan de hand van een boek ( met veel prenten) lees ik hen een verhaal voor.
Deze week las ik voor uit het boek van de efteling “ Zijn we d'r al?” , een prachtig boek over 40 jaar efteling in woord en beeld.
Twintig bewoners zitten rond de tafel met open mond te luisteren, je kan een speld horen vallen, geweldig!
Naast mooie (sprookjes) verhalen staat het boek ook vol prachtige prenten en anekdotes.
De oh's en ah's weerklinken door de living en heel wat “oude” herinneringen steken de kop op!
En naast het boek bracht ik ook een DVD mee over de efteling. Daarop zijn de dansende fonteinen te zien begeleid op prachtige muziek.
Een schot in de roos! Ik heb het al zo vaak gezegd....maar wanneer je de zaken die je doet visueel ondersteund bereik je de beste resultaten met dementerenden.
Heel wat mensen denken dat een persoon met dementie zich niet meer kan concentreren, geen gesprek meer kan voeren....niets is minder waar!
De kunst is om hen te prikkelen met datgene waar zij zelf in geïnteresseerd zijn.
Uiteraard is het belangrijk om je verhaal auditief interessant te maken met de nodige intonaties...kwestie van de spanning wat op te drijven ; )
En zonder neerbuigend te willen zijn...onze mensen verschillen op dat vlak niet zo veel van kinderen.
Kijk maar eens naar kinderen die voorgelezen worden. Ook zij richten zich ten volle op degene die voorleest.
Dit fenomeen zie je ook bij dementerenden. Zij kunnen zich nog slechts concentreren op één ding tegelijkertijd.
En wanneer je die eigenschap volledig benut krijg je geweldige verhalenuren!

zaterdag 21 december 2013

Wanen en hallucinaties

Dementerenden hebben soms wanen ( = overtuigd zijn van bepaalde ideeën die niet op waarheid berusten).
Zo komt het vaak voor dat een dementerende denkt bestolen te worden of dat anderen niet te vertrouwen zijn.
De reden hiervan is dat de dementerende vaak niet meer weet waar hij iets weggelegd heeft of hij kan het gedrag van anderen niet meer inschatten.
Ook hallucinaties ( = iets zien of horen wat er in werkelijkheid niet is) komt frequent voor.
Soms zien dementerenden mensen in hun kamer zitten die er niet zijn of zij geven voorwerpen een “levende” betekenis.
Één van mijn bewoonsters aanzag haar planten op de vensterbank voor angstaanjagende dieren.
Omgaan met dit psychotisch gedrag is niet makkelijk. Je kan de persoon met dementie niet overtuigen van zijn ongelijk want voor hem of haar is dit echt!
Ik probeer altijd voor een deel mee te gaan in zijn of haar belevingswereld omdat ik op die manier hun vertrouwen kan winnen.
Wanneer iemand met dementie begrip voelt zal hij geneigd zijn je meer te vertellen zodat je zijn “ gekleurde” waarneming beter begrijpt en kan plaatsen.
Bij zulke ernstige psychotische gedragingen is het belangrijk om zelf rustig te blijven! Zeg de dementerende op een rustige en respectvolle manier dat jij die dingen niet ziet of hoort.
Leid hem of haar af en praat over fijne dingen....
Psychotisch gedrag heeft vaak te maken met geheugen - en/of zintuiglijke problemen.
Iemand die zichzelf niet meer herkent in de spiegel ( geheugen) aanziet zijn spiegelbeeld soms voor een vreemde wat voor hem beangstigend is.
Ook mensen die een slecht zicht of gehoor hebben ( zintuiglijk probleem) lopen gevaar op een vertekende waarneming. Zij zien of horen dingen anders dan wij en geven daar hun eigen vervormde betekenis aan.
Bij zulke mensen is het ook belangrijk ons gedrag aan te passen! Fluister niet tegen elkaar want op die manier maak je jezelf onveilig en wordt de dementerende achterdochtig....
En misschien wel een heel belangrijke....infectieziekten zoals een blaasontsteking kunnen ook de oorzaak zijn van hallucinaties!
Daarom is het altijd van belang om een arts te raadplegen bij ernstig psychotisch gedrag !
Medicatie kan helpen om de scherpe randjes eraf te vijlen maar vooral een respectvolle en warme begeleiding is van uiterst belang bij deze angstige mensen. Zij hebben vooral nood aan “ een warme, duidelijke maar liefdevolle leider” die hen door de woeste zee heen helpt!

zondag 15 december 2013

Kerstmarkt

Vorige week donderdag was het weer zover...onze jaarlijkse kerstmarkt in Joostens.
Onze mensen genieten ieder jaar opnieuw van deze gezellige periode.
Maar voor hen is het ook “hard werken” geblazen om alles op tijd klaar te krijgen.
Dus hebben we de afgelopen weken veel geknutseld om heel wat zelfgemaakte en leuke spulletjes te kunnen verkopen in ons kraampje.
Voor mezelf is het ieder jaar een uitdaging om creatieve dingen te zoeken die makkelijk te maken zijn voor mijn bewoners.
Vaak trappen hulpverleners in de valkuil van de overschatting en laten zij dementerenden iets maken dat net boven hun kunnen ligt!
En daar doe je meer kwaad dan goed mee. Mensen met dementie hebben nood aan succes ervaringen want dat doet hun gevoel van eigenwaarde groeien!
Er is niets zo mooi om hun glunderende gezichten te zien als ze iets zelfstandig hebben kunnen maken. Ze zijn trots op zichzelf en dat gevoel is met geen geld ter wereld te betalen!
Dus maakten we dit jaar sneeuwmannetjes van witte sokken.
Onze bewoners vulden de sneeuwmannetjes op met kapotte nylon kousen, ze zochten oogjes en een neusje uit die werden vastgekleefd met knutsel lijm en het mannetje kreeg dan ook nog een leuk mutsje op zijn hoofd.
Naast onze mannetjes maakten we ook lavendelzakjes , zakjes vullen en voorzien van een lintje.
Allemaal eenvoudig knutselwerk met een geweldig resultaat.
Tijdens de kerstmarkt stonden onze mensen te glunderen aan het kraam en heel wat bezoekers waren helemaal weg van onze schattige sneeuwmannetjes ; )
De mannetjes ( een 25 stuks) waren binnen het uur uitverkocht....missie geslaagd dus...
Onze bewoners konden hun geluk niet op “ dat hebben we goed gedaan hé Nadia” riepen ze in koor.
En dat is voor mij de kers op de taart, daar doe ik het voor!
Want dat zelfvertrouwen en dat gevoel van trots betekent voor hen heel veel!

vrijdag 6 december 2013

Een oude boom verplanten

Er bestaat een oud volks spreekwoord dat zegt dat je een oude boom niet mag verplanten.... en daar zit een enorme kern van waarheid in.
Dat geldt zeker als het gaat over een persoon met dementie!
Mensen met dementie hebben enorm veel nood aan structuur, voorspelbaarheid en veiligheid onder de vorm van vast personeel, een eigen kamer, gekende medebewoners, een gestructureerd dagverloop,.. al deze aspecten zorgen voor een veilige situatie wat broodnodig is in het leven van een dementerende.
Toch zie ik het steeds vaker gebeuren dat dementerenden als tussenoplossing naar ons komen in afwachting van een plaats in een rusthuis “dicht bij huis”.
En familieleden doen dit met de beste bedoelingen, want zo is vader of moeder dichter bij familie,...
Toch wil ik bij deze beslissingen graag een kanttekening plaatsen...
Eerst en vooral zitten we met lange wachtlijsten in de gemeentelijke rusthuizen dus kan het soms meer dan één jaar duren vooraleer dementerenden definitief geplaatst worden in het rusthuis van eerste keuze.
En dan moet men ernstig nadenken of men de persoon met dementie dan nog wel wil en kan verplaatsen!
Vaak is de ziekte dan al zo gevorderd dat een overplaatsing meer kwaad dan goed doet!
De dementerende wordt uit een vertrouwde en veilige omgeving geplukt waardoor het dementie proces enorm toeneemt.
Naasten staan er vaak niet genoeg bij stil wat dit betekent voor de persoon met dementie....
Hij of zij komt in een totaal nieuwe omgeving terecht waar alle gekende veiligheden vervallen : nieuw personeel dat de persoon en zijn gevoeligheden niet kent, medebewoners die ongekend zijn, een nieuwe onbekende kamer en een uiterst nieuwe omgeving,....
Iedereen met een beetje gezond verstand begrijpt dat dit een verschrikkelijke situatie is voor de persoon in kwestie.
En hier komt het spreekwoord op zijn plaats....een oude boom kan je niet zomaar verplanten!
Misschien verblijft jouw dementerend familielid niet in het rusthuis van eerste keuze....maar is dit de belangrijkste overweging?
Is het niet veel eerlijker en belangrijker om te kijken naar de zorgvraag van de dementerende in plaats van ons te focussen op kilometers en eigen voorkeuren!

zondag 1 december 2013

Kerstcadeautjes

De feestdagen zijn weer in zicht en dat betekent voor veel mensen cadeautjes tijd!
Want een kerstmis zonder geschenken is geen kerst voor velen.
Dat is zeker waar maar ik wil toch nog even benadrukken dat een cadeau voor een dementerende kopen weloverwogen dient te gebeuren.
Heel wat mensen kopen met de beste bedoeling een mooie kerstroos of een prachtig kerst bloemstukje.
Weet dat deze zaken uiterst giftig zijn ( kerstroos en hulst zijn levensgevaarlijk als ze opgegeten worden). En weet ook dat een dementerende vaak niet meer het besef heeft dat hij geen planten kan opeten.
Dus je doet hen absoluut geen plezier met deze zaken....integendeel.
Het zal je misschien verwonderen maar onze bewoners zijn het meest blij met hele simpele dingen....
Koekjes, snoepgoed, knuffeldieren, papieren zakdoekjes, tijdschriften, ....
Misschien is het wel een idee om je dementerend familielid een abonnement op een krant of tijdschrift cadeau te doen. Het is ongelooflijk hoe zij dagelijks in de weer zijn met deze zaken. Ook al kunnen ze niet altijd meer goed lezen ....ze vinden het ten eerste al geweldig om “post” te krijgen ( onder de vorm van een dagelijkse krant bijvoorbeeld) en ten tweede kijken zij heel graag naar plaatjes en verzinnen daar vaak hun eigen verhaal bij ( het stimuleert dus hun geheugen en fantasie).
Wat ook een geweldig cadeau is...de XL druivelaar. Je kent hem wel de kalender waar je elke dag een blaadje kan afscheuren met aan de achterkant een mopje.
Deze kalender bestaat ook in een heel groot formaat! Het voordeel van dit cadeau is dat de dementerende visueel geholpen wordt zich te oriënteren in de tijd en de grootte van de cijfers en letters is ideaal voor degene die moeilijker lezen.
Daarnaast denk ik ook aan een persoonlijk samengestelde cd. In dit tijdperk is het een koud kunstje om de lievelingsmuziek van je dementerend familielid op cd te branden. En zoals jullie weten is muziek in 99% van de gevallen een bingo!
En wanneer dit cadeautje dan nog super mooi verpakt wordt met kleurrijk papier en grote krullen en strikken ....ben ik er zeker van dat zij hun kerstcadeau super zullen vinden!
Het is de kunst om een persoonlijk cadeautje te maken / kopen,....iets dat dicht bij henzelf ligt. Daar doe je hen veel meer plezier mee dan dure cadeaus waar zij totaal geen voeling ( meer )met hebben.
de XL druivelaar